De houding op een ligfiets

De houding op de ligfiets


De houding waarin je fietst heeft veel invloed op de snelheid, het comfort en het zicht. Het is dus zaak om goed te letten op de zit op de ligfiets.


Zithoogte


De zithoogte wordt gemeten vanaf de grond tot het laagste punt van het zitvlak.
Een lage zit op een ligfiets heeft de volgende voordelen:



Door de lage zit is het frontaal oppervlak van de fiets kleiner omdat er minder fiets onder je uitsteekt. Daarnaast is de windsnelheid bij de grond lager. Een lage zit is dus sneller dan een hoge zit.



Door de lage zit kun je beter met de voeten bij de grond als je stilstaat. Vooral bij fietsen met een zithoogte van meer dan 60 cm kan het zeer onprettig zijn om stil te staan. Ook wegfietsen kan lastig zijn als je niet goed met je voeten bij de grond kunt komen.



Door de lage zit kom je bij een valpartij sneller op de grond terecht waardoor de kans op letsel bij een schuiver kleiner wordt.



Hoe lager, hoe beter zou je denken. Een lage zit heeft echter ook een groot nadeel: je bent slechter zichtbaar voor andere weggebruikers en zelf zie je minder van het verkeer en de omgeving. De ervaring is dat veel beginnende ligfietsers een relatief hoge fiets kiezen maar bij volgende aanschaffingen daarna een steeds lagere fiets.

Zithoek


De zithoek is de hoek die de rug maakt met het wegdek. Hoe kleiner de hoek, hoe lager het frontaal oppervlak. Een ander voordeel van een kleine hoek is dat het lichaam meer ondersteund wordt door de rug en minder door de bilspieren. Lang zitten op de bilspieren kan een dood gevoel geven in de billen. Bij een extreem kleine lighoek (minder dan 25 graden) kan het moeite kosten om je hoofd recht te houden met een pijnlijke nek als gevolg. Bij een pijnlijke nek kan een hoofdsteuntje uitkomst bieden. Sommige ligfietsen zijn voorzien van een zithoekverstelling. Als je meer rechtop zit kan je makkelijker om je heen en achterom kijken en kan je makkelijker op- en afstappen.

Trapasafstand


De trapasafstand is de horizontale afstand tussen de voorkant van het zitje en de trapas. De afstelling van de afstand van de trapas is, net als op een gewone fiets zeer belangrijk en bepaalt hoe goed de benen kunnen worden rondgedraaid.
Als de trapas te dichtbij staat kunnen de benen niet soepel draaien en verzuren de spieren snel. Als de trapas te ver af staat worden de enkels of knieën overstrekt met vervelende blessures tot gevolg. De ideale stand is alleen te vinden door uitproberen. Op alle ligfietsen is de trapasafstand verstelbaar door een verschuifbare trapas of een stoelverstelling. Let er bij het kopen op dat je nog voldoende stelmogelijkheden hebt om naar de ideale trapasafstand te zoeken. Voor kleine mensen kan het een probleem zijn om een goed passende ligfiets te vinden.

Trapashoogte


De trapashoogte is de verticale afstand tussen de grond en de trapas. Bij de meeste ligfietsen is de trapas tussen de10 en 20 cm hoger geplaatst dan het zitje. Bij deze hoogte kunnen de benen nog goed ronddraaien en is het frontaal oppervlak laag doordat de benen voor de romp draaien. Bij een lagere stand wordt het frontaal oppervlakte van de fiets hoger. Voordeel van een lage trapas is dat je je voeten makkelijk op de pedalen kunt zetten.



Een klein voordeel van een ligfiets is dat de pedalen in een bocht niet tegen de grond kunnen komen. Je kunt dus altijd door blijven trappen in de bocht.

Stuur


Bij ligfietsen worden drie verschillende typen sturen gebruikt: het onderstuur, het brede bovenstuur en het smalle bovenstuur.



Bij het onderstuur bevinden de handen zich naast de bovenbenen. Voordeel van een onderstuur is dat je een vrij uitzicht hebt. Nadeel is dat de stuuruitslag soms beperkt wordt door het stuur en dat normale draai- en duimschakelaars voor de versnellingen niet goed te bedienen zijn. Ook raken remgrepen en schakelaars op een onderstuur sneller beschadigd wanneer je de fiets met het stuur ergens tegenaan zet. Een onderstuur kan soms in de weg zitten als je je voeten op de grond wilt zetten.



Bij een breed bovenstuur, of aerostuur, bevinden de handen zich ter hoogte van de schouders net achter de knieën. Voordeel van een bovenstuur is dat de stuuruitslag niet belemmerd wordt door het stuur, dat alle standaard schakelaars gewoon bruikbaar zijn, dat je je aan het stuur even uit het zitje kunt tillen en dat je de fiets bij het stuur kunt vasthouden. Nadeel is dat het zicht belemmerd wordt.



Bij een smal bovenstuur bevinden de handen zich voor het lichaam en rusten de bovenarmen op de romp. Voordeel is dat het frontaal oppervlak kleiner wordt en dat de fiets smaller is. Nadeel ten opzichte van het brede bovenstuur is dat het zicht wat meer belemmerd wordt, dat de remkabels een scherpere bocht moeten maken en dat het zweet niet weg kan op de plek waar je bovenarmen op je romp rusten. Lage en semi-lage ligfietsen zijn allemaal voorzien van een bovenstuur.
Doordat je lager zit dan het balhoofdlager is het constructief zeer lastig om deze fietsen van een onderstuur te voorzien.



Zorg ervoor dat de stand van het stuur goed is. Let er vooral op dat de schouders tijdens het fietsen goed ontspannen kunnen hangen. Vervang bij een onderstuur de stuurpen door een langer of korter exemplaar als je niet tevreden bent over de positie van je handen. Veel fietsen met een bovenstuur zijn voorzien van een verstelbare stuurpen en hoogteverstelling zodat je optimaal kunt zoeken naar de ideale stand van handen en armen. Veel mensen denken dat een onderstuur bij een ligfiets hoort. Niets is minder waar. Veel ervaren ligfietsers kiezen juist voor een bovenstuur.









Grip op de pedalen


Omdat op een ligfiets de benen zich in horizontale positie bevinden is het belangrijk dat de grip van de voeten op de pedalen goed is. Ideaal zijn clipless pedalen.
De voeten zitten vast aan de pedalen, waardoor de beenspieren zich geheel kunnen ontspannen als je geen kracht op de pedalen zet. Daarnaast bieden ze als voordeel dat je voeten niet van de pedalen kunnen glijden als je door een kuil of over een hobbel fietst. Bij gebruik van clipless pedalen moet je op de volgende zaken letten:
  • Gebruik pas clipless pedalen als je vertrouwd bent met de fiets.
  • Gebruik een systeem met verzonken schoenplaatjes, zodat je nog normaal kunt lopen op je fietsschoenen.
  • Gebruik een systeem met een grote speling. Door te kiezen voor een grote speling kunnen de voeten draaien in het pedaal en loop je de minste kans dat de stand van de plaatjes niet goed is. Bij een verkeerde stand van de plaatjes is de kans op knieklachten groot.
  • Stel de veer in de pedalen (in het begin) licht af zodat je makkelijk uit kunt klikken en in een noodsituatie ook zeker loskomt.
  • Gebruik schoenen met een harde zool. Een harde zool zorgt voor een goede krachtoverbrenging en voorkomt een dood gevoel in de voet.
    Fietsloopschoenen zijn vooral bedoeld om mee te fietsen en af en toe een klein stukje te lopen. Wanneer je flinke stukken wilt lopen kun je beter twee paar schoenen meenemen. Echte mountainbikeschoenen hebben een hardere zool dan de fietsloopschoenen voor recreatief gebruik.
  • Maak de schoenplaatjes en pedalen regelmatig schoon.

Als je niet met schoenen met plaatjes wilt fietsen is het aan te bevelen ATB-pedalen te monteren met een ruw gekartelde rand en schoenen te gebruiken met een ruwe zool. De zool grijpt dan in het pedaal en voorkomt zo dat de beenspieren de benen constant moeten optillen.



Het gebruik van ouderwetse toeclips is op een ligfiets niet aan te bevelen. Het is bijna onmogelijk om je schoenen er in te krijgen, je glijdt er makkelijk uit en bij een valpartij kunnen je schoenen er juist niet makkelijk uitdraaien.

Zitje


Belangrijk voor een goede zit is de pasvorm van het zitje. Het moet een groot deel van de rug ondersteunen zonder dat er pijnlijke drukvlakken ontstaan. Let er ook op dat de schouderbladen niet in de knel komen en dat de rand van het zitje niet tegen je benen komt.



Het lijkt aantrekkelijk om een nek- of hoofdsteun op het zitje te monteren. Alleen bij extreem kleine zithoeken van minder dan 25 graden kan dat wenselijk zijn.
Bij grotere zithoeken is het alleen maar lastig omdat dan alle trillingen van de fiets direct via de nek- of hoofdsteun worden doorgegeven aan het hoofd. Maar er zijn enkele verbeterde typen te koop met een dik kussen, daarmee zijn de nadelen voor een groot deel ondervangen. Gewoon proberen dus.

Lees verder op de pagina "Rijden op een ligfiets".